Begeleiding door professionals cruciaal voor sporters met een beperking

25 oktober 2018

“Belemmeringen om te sporten zitten bij mensen met een beperking vaak op het persoonlijke vlak. Daarom is een-op-een begeleiding en maatwerk door professionals zo belangrijk.” Dat is de visie van Lilian van den Berg, adviseur Kenniscentrum Sport met expertise gehandicaptensport. Kenniscentrum Sport maakt onder andere via www.allesoversport.nl kennis toegankelijk en ontwikkelt diverse producten. “Zoals actuele cijfers, uitkomsten uit onderzoeken en aanpakken en voorbeelden uit de praktijk. Die maken wij toepasbaar voor professionals om bewegen en sporten te stimuleren.”

Vertalen cijfers naar de toepassing
Kenniscentrum Sport verzamelt kennis over sport en bewegen en deelt en verspreidt deze kennis. Bij de organisatie werken ongeveer vijftig mensen, voor een groot deel in opdracht van het ministerie van VWS. “Naast inhoudelijke expertise weten mijn collega’s en ik hoe onderzoek is te interpreteren en vertalen we cijfers naar de toepassing in de praktijk,” vertelt Lilian van den Berg. “Daarbij werken we nauw samen met het RIVM en het Mulier instituut.”

Iedereen gelijke kansen om te sporten
Cijfers laten zien dat ongeveer 10% van de Nederlandse bevolking een beperking heeft en dat hun sport- en beweegdeelname sterk achterblijft. “Ik vind dat iedereen gelijke kansen moet krijgen om te kunnen sporten,” zegt Lilian van den Berg. Kenniscentrum Sport is bezig om de beweegrichtlijnen 2017 te duiden voor mensen met een beperking. “We hebben expertmeetings gehouden. Het werkveld wil de beweegrichtlijnen graag als handvat gaan gebruiken. Deze kunnen er aan bijdragen om binnen de zorg bewegen voor mensen met een beperking meer op de agenda te krijgen.”

Veel kennis in huis
De organisatie heeft over veel thema’s kennis in huis, zoals sport en bewegen in het sociale domein of accommodaties, en brengt de problematiek ook bij elkaar. “We maken bijvoorbeeld gebruik van de Kernindicatoren Sport, die laten zien hoe het gesteld is met de sportdeelname en het clublidmaatschap van mensen met een beperking. Voor het programma Grenzeloos actief hebben we gekeken welke informatie we nog nodig hebben en laten we onderzoek doen. Bijvoorbeeld onder gemeenten naar het gemeentelijke beleid op het vlak van gehandicaptensport en onderzoek onder sportaanbieders; verenigingen, zwembaden en fitnesscentra.”

Randvoorwaarden en persoonlijke belemmeringen
De adviseur van het kenniscentrum is benieuwd naar de uitkomsten van een kwalitatief onderzoek van het Nivel. “Zij gaan in gesprek met mensen met een beperking over wat hen belemmert en waar ze behoefte aan hebben. Zodra dat rapport er is plaatsen we een artikel op de website.” Als medewerker aan het programma Grenzeloos actief ziet ze zelf in de praktijk ook waar de belemmeringen zitten. “Het vraagt om een integrale aanpak om meer mensen met een beperking aan het sporten te krijgen. De randvoorwaarden moeten er zijn, zoals sportaanbod, vervoer en materialen. Maar ook moet er ondersteuning zijn om persoonlijke belemmeringen weg te nemen. Daarom is begeleiding door professionals die werken met deze doelgroep zo belangrijk.

Eng om te zweten
Die persoonlijke belemmeringen zijn divers en vragen om maatwerk. “Het komt bijvoorbeeld voor dat mensen met een verstandelijke beperking denken dat sporten gevaarlijk is. Ze vinden het eng als hun hartslag verhoogt of ze gaan zweten. Mensen met een lichamelijke beperking hebben soms pijn en durven daarom niet door te zetten. Als mensen denken dat ze niet kunnen sporten en niemand vertelt dat het wel kan, dan gebeurt er niets. Professionele begeleiders kunnen daarbij helpen. Die bewustwording kost tijd en inspanning.”

Grenzeloos actief
De adviseur is trots op alles wat Grenzeloos actief bereikt voor sporters met een beperking. “Dit overheidsprogramma zet in op het ontwikkelen en versterken van regionale samenwerking op het vlak van aangepast sporten. Gemeenten, onderwijsinstellingen, sociaal-maatschappelijk organisaties en sportbonden zijn daar onder andere bij betrokken. Ook dragen we bij aan het versterken van het aangepast sportaanbod van sportverenigingen. Het mooie van Grenzeloos actief is dat partijen met een heel verschillende achterban samen werken. NOC*NSF, Vereniging Sport en Gemeenten, Sportkracht12 en MEE NL zetten zich samen in. Samen stimuleren ze meer regionale en lokale aandacht voor gehandicaptensport zodat er verbeteringen plaatsvinden.”

Boost voor gehandicaptensport
Kenniscentrum Sport signaleert dat de aandacht voor gehandicaptensport sinds 2000 is vergroot. Lilian van den Berg: “Er zijn stimuleringsprogramma’s vanuit de overheid en je ziet dat steeds meer sportverenigingen aanbod hebben. We merken dat er bij gemeenten meer aandacht voor is. Als je de coalitieakkoorden van gemeenten analyseert komt het woord gehandicaptensport bijvoorbeeld vaker voor. Binnen provincies als Gelderland en Noord-Brabant krijgt aangepast sporten ook een boost. De provincie is een grote regionale speler die een belangrijke aanjaagfunctie heeft en zaken kan agenderen.”

Producten helpen bij toename sporten en bewegen
Voor de adviseur van het kenniscentrum staan professionals centraal, speciaal voor deze groep ontwikkelt de organisatie diverse producten. “Wil je sporten en bewegen voor mensen met een beperking van de grond krijgen, dan moet je zijn bij de mensen die de sporters begeleiden. Zij kunnen bijvoorbeeld gebruik maken van het product Scan & Match. Dit maakt duidelijk of het sportaanbod aansluit bij de doelgroep. Ook is er een training voor professionals in de wijk om mensen mee te nemen in het werkveld van de gehandicaptensport. En we hebben een stappenplan ontwikkeld voor regionale samenwerking. Deze producten ondersteunen het werkveld op het gebied van gehandicaptensport om de sport- en beweegdeelname van mensen met een beperking te stimuleren. Dat is belangrijk omdat iedereen de mogelijkheid moet hebben om mee te doen. Naast een gezondere leefstijl vergroot sporten en bewegen je zelfvertrouwen en zelfredzaamheid, je doet mee in de maatschappij. Daar zet ik me dus graag voor in!”   

Afbeelding: Kenniscentrum Sport, product Scan & Match