Goalball: een unieke en inclusieve teamsport voor mensen met én zonder visuele beperking

Hoe voelt sporten als één van je belangrijkste zintuigen wegvalt? Bij goalball ervaart iedere speler om zonder zicht als team met elkaar samen te spelen. “De focus wordt verlegd naar andere zintuigen en goede communicatie. Luisteren waar de bal is, waar je teamleden zijn en wat ze doen. Je leert op een hele andere manier samen te werken, in een dynamisch speelveld.”

Door Marjolijn van Spaandonk

Goalball is een balsport die ontstaan is in 1946 voor visueel beperkte veteranen uit de Tweede Wereldoorlog. Dertig jaar later werd de sport geïntroduceerd bij de Paralympics in Toronto en werd vervolgens onderdeel van de Paralympische Spelen. In deze periode zet goalball ook voet aan Nederlandse grond. In Noord-Brabant wordt goalball vertegenwoordigd door Goalball Vereniging Waalwijk. Eén van de huidige leden haalde in 1984 zelfs de bronzen medaille bij de Paralympische Spelen. Sinds kort is de vereniging uitgebreid met een trainingslocatie in Gymzaal BBS Boschveld in ’s-Hertogenbosch.

Trainingslocatie Boschveld
In zijn tienerjaren maakt Marcel van Beijnen (39), voorzitter van Goalball Vereniging Waalwijk, kennis met de balsport door elders in het land aan toernooien deel te nemen. Een leuke sport, concludeert Marcel als niet-ziende, maar er was  geen goalball club in de buurt te vinden. Daarom richt hij in 2008 samen met compagnon Adriaan Vugts, die samen met zijn vrouw al bekend is met deze balsport, de Goalball Vereniging Waalwijk op, die als onafhankelijke vereniging is aangesloten bij Gehandicaptensport Nederland. Met zo’n vijf leden en een opgeleide trainer start de club direct in het eerste seizoen in de competitie. Gestaag groeit de club naar zo’n 17 leden met zeven vrijwilligers. “Met meer dan twintig teams en drie hoofdklassen speelden destijds zo’n honderd mensen in Nederland goalball”, weet Marcel. “Nu zijn er nog zo’n zestig spelers in 15 teams actief in Nederland.” Een verklaring voor de terugloop ziet Marcel vooral in de onbekendheid van de sport en dat steeds meer mensen regulier gaan sporten. Bovendien is de afstand naar de beperkte hoeveelheid goalball clubs soms een drempel. “Onze leden komen bijvoorbeeld uit de hele regio, van Gilze-Rijen tot Etten-Leur, Utrecht en Eindhoven. Voor een betere bereikbaarheid hebben we onze trainingslocatie in Waalwijk uitgebreid met de locatie in Gymzaal BBS Boschveld, dichtbij het centraal station van ’s-Hertogenbosch. Deze gunstige ligging biedt kansen om, ook reguliere, sporters te activeren.”

Het spel
Goalball is een balsport dat gespeeld wordt met twee teams van ieder drie spelers, die voor een eerlijk verloop allemaal een verblindende skibril dragen. Het speelveld is 18 meter lang en 9 meter breed. Het doel is aan weerszijden bij de achterlijn over de gehele breedte van het veld. Beide helften van het veld zijn verdeeld in drie gebieden van elk drie meter diep. Het team staat opgesteld in de eerste drie meter, het teamgebied. De bal moet binnen tien seconden na vangst geworpen worden; rollend over het speelveld of met tenminste twee contactmomenten in het werpgebied binnen de 6 meter en het neutraal gebied in het midden van het speelveld. De bal is ter grootte van een basketbal, met een zwaarte van 1,25 kilo waardoor de bal nooit hoog stuitert. In de bal zitten belletjes die bij elke beweging geluid maakt. De spelers verdedigen zittend, zijdelings en in het midden van het veld, de goal waardoor zij snel liggend hun volledige lichaam kunnen gebruiken om een bal tegen te houden. “De kunst is om op basis van het geluid te bepalen waar de bal is”, legt speler Stephanie Boenink (27) uit. “Maar ook om als aanvaller het geluid te gebruiken om spelers te misleiden en verrassen.” Om de locatie van de bal zo goed mogelijk te kunnen bepalen mag er dan ook niet meer gesproken worden op het moment dat de bal gespeeld wordt. De juiste werptechniek vergt vooral veel oefening. “Een beginnersfout is de highball”, vertelt speler Frank van de Kreeke (26). “Dan gooi je de bal te hoog. Eigenlijk moet je hard en snel naar beneden gooien, zoals met een bowlingbal.”

Dynamische en inclusief
Frank verloor tien jaar geleden een groot deel van zijn zicht en kwam in aanraking met goalball bij een sport kennismakingsdag via Visio, een belangenorganisatie voor visueel beperkten. “Bal- en teamsporten heb ik altijd het leukst gevonden. Dat vind ik nu terug in goalball en dat is vrij uniek voor mensen met een visuele beperking. Het is een tactische fysieke sport waarbij kracht en conditie een grote rol spelen, dat vind ik een leuke combinatie.” Frank maakt samen met Marcel en een ander lid inmiddels deel uit van het Nederlands Herenteam en hoopt ooit te spelen op de Paralympische Spelen. Stephanie maakt ook internationale furore en doet volgend jaar een gooi op het WK. Ook is de club aangesloten bij de Belgische competitie en speelt regelmatig toernooien in het buitenland. De vereniging bestaat nu uit veertien leden, zowel ziend als niet-ziend, en wil als één van de grootste clubs uitgroeien naar dé grootste club van Nederland. Om dit te bereiken is uitbreiding in leden en een trainer, die eventueel bereid is om zich hierin te scholen, noodzakelijk. “Iedereen is welkom, met of zonder visuele beperking”, aldus Stephanie. “Tenslotte, alle spelers dragen een verblindende skibril waardoor het spel voor iedereen gelijk is. Ook voor mensen met een matige of geen visuele beperking. Dat maakt deze sport bij uitstek heel dynamisch en inclusief.”

Benieuwd naar Goalball? Kom dan eens vrijblijvend een kijkje nemen bij onze trainingen! We trainen afwisselend op twee locaties. De ene week trainen we op woensdagavond in Gymzaal Juliana van Stolbergschool, Waalwijk en de andere week trainen we in Gymzaal BBS Boschveld, ’s-Hertogenbosch. Beide trainingen lopen van 19:00 tot 21:00 uur. Meld je aan of kijk voor meer informatie en de actuele trainingsdagen op www.goalballwaalwijk.nl

Fotocredits: @nielsmaaktfotos