De 4 soorten staren die iedereen met een beperking herkent

Anna (24) zit in een rolstoel en heeft soms een rugzak met extra zuurstof mee. Daar staren mensen naar. In plaats van zich te ergeren, maakt ze er een lolletje van. Hoe? Door de blikken in verschillende, herkenbare, categorieën in te delen.

1. De schaamteloze-dat-is-raar-blik
Deze blik komt vaak van kinderen. Van die kleintjes kunnen we heel wat hebben, hoor. Die reageren nogal primair. Maar vergis je niet, ook volwassenen werpen deze schaamteloze blik, ondanks dat hun sociale vaardigheden iets beter ontwikkeld zouden moeten zijn en ze toch zouden moeten weten dat staren onbeleefd is. Hoe deze blik eruit ziet? Hoofden draaien soms wel 90 graden. Bij uitzondering draait iemand zich de volle 180 graden om. Het lijf doet wel mee, anders zouden ze per abuis zelf een handicap oplopen. Soms gaat zelfs de mond open. De duur varieert tussen de 30 seconden en een volle minuut. Ik kan je vertellen: dat is best lang wanneer je de ogen in je rug voelt branden. 

2. De oh-wat-erg-voor-haar-zeg-staar
Deze blik wordt meestal uitgedeeld door pubers. Die zitten zo in de knoop met hun eigen niet-gehandicapte lijf, dat ze zich niet kunnen voorstellen dat ik gelukkig ben in dat gehandicapte lichaam van mij. Ik kan je geruststellen: dat ben ik wel. En ook jouw onzekerheden gaan wel weer over. Ook ouders van jonge kinderen kunnen deze blik nog wel eens werpen. Die denken daarbij misschien ook aan mijn vader en moeder, die een gehandicapt kind kregen. Aan hoe moeilijk dat moet zijn geweest. Ik kan het je niet vertellen, want ik was nog maar één dag oud toen ze het ontdekten. Het is ook voor hun lang geleden, dus ook de papa’s en mama’s kan ik geruststellen. We zijn er inmiddels al heel wat jaren aan gewend en we zijn gewoon gelukkig geworden, allemaal.

3. De-hoe-zit-dat-nou-in-elkaar-onderzoekende-blik
Soms ben ik bang dat deze staarders me van dichtbij komen bekijken. Hoe werkt die stoel waar ze in zit? Hoe zit dat met die slangetjes? Sinds wanneer heeft ze dit? Werd ze ermee geboren? Ik zie de nieuwsgierigheid in hun ogen. Het liefst zouden ze het me allemaal vragen, maar dat durven ze toch niet. Deze blik verbaast me vaak, omdat je zou zeggen dat iemand in een rolstoel toch niet zo’n grote bezienswaardigheid meer is. Ik denk altijd maar dat deze mensen nooit ver van huis komen. En dat ik hun blik op de wereld weer een beetje verruim. Ja, er zijn mensen die er anders uitzien dan jij en je vriendinnen of familieleden.

4. De ik-probeer-discreet-te-zijn-blik
Dit is een veel voorkomende. Mensen die vinden dat ze niet zouden moeten kijken, maar het toch doen. Dat ze er dan oprecht van overtuigd zijn dat het niet opvalt, terwijl niets minder waar is. Ik denk altijd dat deze staarders zich een beetje verheven voelen boven andere staarders. Zij veroordelen anderen zelfs, terwijl ze zelf eigenlijk geen haar beter zijn. Deze staar is voor iedereen met een handicap makkelijk te herkennen. Het hoofd draait zo’n 30 procent, beduidend minder dan de reguliere 45 procent. De blik is niet alleen op jou gericht, maar raakt ook dingen om jou heen, als zijnde afleidingsmanoeuvre. De bik is ook iets korter dan normaal, in de hoop onopvallend te blijven. Dus vertel ik nu: we zien het wel! Ik zou zeggen: als je dan toch kijkt, doe het dan echt. En niet zo halfslachtig, want zo zie je niet half hoe bijzonder ik ben.